Hoe regenwater opvangen in de tuin?

 

Inhoud:

1. Redenen om regenwater in je tuin op te vangen
2. Hoe regenwater te gebruiken in de tuin?
3. Regenwater gebruiken voor toilet en wasmachine
4. Hoeveel regen valt er in Nederland?

 

1. Redenen om regenwater in je tuin op te vangen:

– Tegengaan riooloverstort: bij zware buien en veel verhard oppervlak kan het riool de toevloed niet verwerken, waardoor geregeld ongezuiverd rioolwater in het oppervlakte water wordt geloosd , maar waardoor ook straten en mogelijk zelfs kelders, huizen kunnen overstromen. Hoe meer rioolwater hoe hoger de kosten van de rioolwaterzuivering(-s heffing);

 

– De natuur verdroogt;  het grondwater wordt enerzijds te weinig  aangevuld met regenwater, anderzijds in de zomer opgepompt  voor landbouw . NB in vroege voorjaar wordt voor de landbouwveel water wordt afgevoerd  naar zee, om snel met de machines op het land te kunnen. Water wat zo niet de kans krijgt de bodem in te trekken.

– Nederland versilt: Door minder zoet grondwater  dringt er steeds meer zout grondwater binnen wat schade geeft aan  natuur en landbouw.

2. Hoe regenwater op te vangen in de tuin?

• Meer vegetatie, minder bestrating: hoe meer open grond hoe meer ruimte voor het regenwater om de bodem in de kunnen, maar ook  hoe meer groen, hoe meer  bladoppervlak en hoe meer water blijft hangen aan de bladeren: riool en tuingrond wordt daardoor trager en minder belast.  Beperk de oppervlakte  terras en paden tot wat  gewoonlijk nodig is:   voor incidentele feesten en partijen kan je een aangrenzend gazon aanleggen/gebruiken;
• Dakvegetatie: planten en substraat /grond zorgen dat het regenwater deels wordt vastgehouden en dat minder snel het riool wordt belast. Hoe dikker de grond-/substraatlaag, hoe meer waterbuffer  (maar hoe zwaarder ook de dakbelasting);
• Regenton:

  Zet een ton op een verhoging zodat je een gieter onder het kraantje kan zetten; – een regenton zonder goede deksel kan een broedplaats voor muggen worden (plaats evt. gaas) ; – pas op voor  vorstschade en zorg  dat de ton leeg de winter ingaat; – met een  regenwaterautomaat leidt je regenwater van de regenpijp in de ton en als de ton vol is stroomt het water door naar het riool. Er zijn verschillende types in de handel.

 Regenwaterautomaat

Wadi: Een tuinwadi is een tot max. 30 cm verlaagde plek in de tuin waar het regenwater zich tijdelijk kan ophopen en van daaruit de bodem in kan zakken.  Regenwater kan zo  het grondwater aanvullen wat ten goede komt aan de natuur, het drinkwater, de landbouw (zie inleiding). Voor het vullen van de wadi kan je bv een gootje maken vanaf de regenpijp. Met behulp van een regenwaterklep kan je de toevoer naar believen regelen.  In een wadi kan je vochtminnende oeverplanten zetten als kattenstaart, moerasspirea, koninginnekruid, lange ereprijs, gewone wederik, moeraswolfsmelk, valeriaan, adderwortel. Zij kunnen echter niet tegen langdurig onder water staan. Water moet liefst na 48 uur zijn weggezakt. Regenwaterinfiltratieproef: graaf een kuil van 15 diep, vul deze met water: als de kuil na 24 uur droog is draineert de tuin goed genoeg.  Een andere methode is om  de samenstelling van de grond te testen door een kluitje in de hand tot een sigaret te rollen: als dat lukt is de grond te kleiig. NB het water moet niet naar het huis en niet naar de buren kunnen stromen. Zorg voor flauwe hellingen. Voor een goede werking moet het grondwaterpeil in de zomer niet hoger zijn dan 60cm onder het maaiveld.

 

Foto: regenwaterklep

 

 

 

 

• Vijver geen wateropvang!:  soms wordt gedacht dat een vijver een goede wateropvang is, maar dat klopt niet: vijvers hebben meestal een foliebodem en regenwater wat op de vijver valt kan dus op die plek niet de grond in. Erger is dat in droge periodes de vijver wordt aangevuld met kostbaar drinkwater.  Kostbaar drinkwater kan bovendien in droge periodes uit de vijver getrokken/geheveld worden door de omliggende grond  als  deze grond  over de folierand heen ligt en contact maakt met vijverwater/-grond.  De vijver  kan hooguit  door het regenwater wat aangevuld, maar vaak staat het  water al bijna bij de rand.
• Waterdoorlatende verharding .

Het lijkt het ei van Columbus: wel een terras, oprit, pad, maar ook infiltratie van regenwater. Het kan soms werken, maar waar het werkt kan ook een onkruid probleem ontstaan.

 Foto: grastegel.

Voor waterdoorlaatbaarheid moet de grond open zijn en wanneer er vaak overheen wordt gereden of gelopen dan kan de toplaag verharden en slecht waterdoordringbaar worden. Anderzijds als de toplaag open is, dan is het voor zaden makkelijk om te ontkiemen en op een verharding wil je dat vaak niet, omdat het hinderlijk is of onverzorgd staat. Dit laatste valt in theorie te ondervangen door juist het aanplanten van tredplanten (leuke lage planten die tegen betreding kunnen, maar waar je wel tussen zult moeten wieden). Een oplossing kan wellicht zijn om de plantgroei tussen de verharding te maaien.

Grind, split, houtsnippers etc. zorgen dat het regenwater makkelijk de grond in kan. Probleem kan wel zijn dat er een onkruidprobleem ontstaat, omdat na enkele jaren er grond en zaden in terecht komen die gaan ontkiemen. “Onkruiddoek” onder het grind werkt niet, omdat het folie drainagegaatjes heeft waar de plantenwortels gewoon doorheen groeien. Bij grind (wat een milieubelasting heeft aan transportenergie) zit na verloop van tijd zoveel grond dat je het eigenlijk zou moeten wassen om weer opnieuw te kunnen beginnen, maar dat is haast ondoenlijk en heeft tijd/geld/milieu consequenties. Houtsnippers/ schors moeten jaarlijks worden aangevuld en wanneer ze verteren ontstaat een steeds dikkere laag die modderig kan worden bij nat weer.

Schelpen hebben een open structuur, maar worden vaak platgedrukt om het lopen/ fietsen te vergemakkelijken waardoor de waterafvoer weer minder wordt. Vanuit de randen kan de beplanting  het pad in groeien.

 

Foto: Hoe meer  voegen en hoe  breder, hoe meer plek voor onkruid. Met bredere voegen wordt het verband minder en zullen er eerder tegels scheef gaan liggen als er zwaar verkeer over gaat.

 

 

 

• Hoogteverschillen Hoogteverschillen maken een tuin interessanter om naar te kijken en doorheen te lopen. Hoogteverschillen zorgen voor verschillende plantenmilieu’s: lage vochtige plekken waar vochtminnende planten goed tot hun recht komen en droge plekken voor planten die tegen droogte kunnen. Bedenk dat bij hoogteverschillen je de hoeveelheid regenwater in de lage plekken concentreert en dat er per saldo minder oppervlak/gelegenheid is om het water af te voeren: aandachtspunt is ook dat de lage plek langer nat is, wat invloed heeft op de betreedbaarheid. Ook voor vochtminnende beplanting kan het te extreem worden om meerder dagen onderwater te staan en dan weer tijden erge droogte te hebben. Het is voor het behoud van het huis goed als het water van het huis wegstroomt. Op de hogere plekken
• Infiltratiekratten Onder de grond kunnen kratten worden ingegraven voor de tijdelijke opvang van regenwater. Vanuit de kratten kan het water langzaam de bodem in zakken.  Voordeel is dat het je geen tuinoppervlak kost. Er bestaan lege kratten en kratten gevuld met grind. De kratten zonder grind hebben meer bufferruimte en het scheelt ook weer transport van zwaar grind. De kratten worden verpakt in filterdoek/geotextiel. Nadeel of voordeel van het plastic/kunststofdoek is de productie en het kan op den duur ook dichtslibben. Nadeel van het krat is dat je grond overhoudt van waar het krat wordt ingegraven. Een nadeel als het wordt afgevoerd (transportenergie) een voordeel als je er hoogteverschillen / reliëf mee kan maken in de  tuin (zie boven)In de bodem van de verlaging is een grindkoffer ingegraven: een hoeveelheid grind ingepakt in filterdoek.
• 

Foto: infiltratiekrat

 

 

 

• Irrigatieslang

 

 

3. Regenwater gebruiken in huis

Veel water en milieubesparing valt te bereiken door het gebruik van regenwater voor wasmachine en toilet!  Regenwater is ten opzichte van leidingwater zeer kalkarm en daardoor beter voor de wasmachine en geeft zachter wasgoed. Doordat het water over het dak stroomt waar ook vogelpoep op kan liggen is het niet geschikt als drinkwater of voor de schoonmaak.

 

 

Bedenk dat er van de plaats van de ondergrondse wateropslag  heel wat grond vrijkomt dat liefst in de tuin een plek moet krijgen om grondtransport e vermijden en dat om het vat heen losse grond moet komen om het vat te fixeren (bij kleigrond betekent dit aanvoer van zand). Het grondwaterpeil moet niet zo hoog komen dat een niet (geheel) gevuld vat omhoog duwt.

 

 

 

 

4. Hoeveelheid regenwater valt er in Nederland?

In Nederland valt zo’n 85 cm per jaar. De gemiddelde bui is zo’n 5 a 10 mm. Een zware bui  zo’n 10-20mm. 10 mm neerslag betekent 10 l water per vierkante meter. Van een dak van  10 x 10 m, komt dus 1000 liter water.  Extreme stortbuien en langdurige regenperiodes gaan steeds meer voorkomen en buien van bv  150 mm per dag zijn heel goed mogelijk en waar laten we dat water dan?

_________________________________________________________________________________________________________

Hoe regenwater opvangen in de tuin?

_________________________________________________________________________________________________________